HALI YIKAMA AŞAMALARI VE GENEL PROSESLER
Bu makalede Türkiyedeki en kabul görmüş en fazla uygulama yapılan halı yıkama süreçleri ve teknikleri sınıflandırılarak anlatılmıştır.
A-) Servis araçları ile toplandıkları yerden alınan halılar, halı yıkama fabrikası, halı yıkama yeri, halı yıkama atölyesi vb. isimlerle adlandırılan halı yıkama işletmelerine getirilir.
B-) Araçtan indirme esnasında el dokuma, yün, ipek vb. gibi yöresel özelliklere sahip, farklı iplik ve boya kullanılarak yapılmış nitelikteki halılar ile overlok yapılacak halılar ayıklanarak başka başka bölgelere istiflenir.
Bunun nedeni bu tür halıların yıkama tekniğinin diğer halılardan farklı oluşudur.Bu teknik hakkında sitemizin alt linklerinde ve bilgiler sayfasında bulunan menüler aracılığı ile gerekli bilgileri bulabilirsiniz
C-) Birbirinden ayrıştırma işlemi gerçekleştikten sonra makina halısı yıkama prosesleri uygulama farklılıkları ile aşağıdaki şekilde gerçekleştirilir.
Toz alma işlemi
Halı yıkama öncesi yapılan bu işlem genel olarak iki şekilde uygulanır.
a-Tokatlama-Dövme Yöntemi
Genellikle Ege Bölgesi İzmir-Manisa bölgelerindeki eski halı yıkamacıların kullandıkları bu yöntemde, içi birkaç halı alacak bir kafes içinde döndürülen halılar bu dönüş esnasında yukarıdan aşağıya düşmek sureti ile tozlarını bırakırlar.
Toz alma makinası olarak adlandırılan bu makinalar son yıllarda biraz da olsa cazibesini yitirmiştir.
Bunun nedeni blower gibi güçlü vakum sistemlerinin varlığı ile hav alma için yapılan aparatların aynı zamanda bu işlem içinde kullanılmaya başlanmasıdır.
b-Vakumlama Yöntemi
Güçlü vakum makinası ve hav alma aparatları ile yapılan toz alma işlemleri, son yıllarda geçerlilik kazanan yıkama öncesi yöntemlerden biridir. Blower kullanımının tanınması ve yaygınlaşması ile başlayan halı yıkama öncesi bu toz alma yöntemi de yerini pratik hav alma teknolojisine bırakacağa benzemektedir.
Halı yıkama esnasında yoğun gelberi uygulaması ile toz alma prosesini atlama
Son yıllarda artan halı yıkama arzına paralel, fiyat rekabetleri nedeni ile birçok halı yıkama işletmesi zaman ve ekipman maliyetini düşürmek adına toz alma prosesini atlayıp, halı yıkama esnasında bol gelberi yaparak su ile birleşip çamur haline gelen tozu, bol gelberi ile öteleleme işlemi yaptıktan sonra, halı üzerinden uzaklaştırılması sureti ile bu uygulamayı gerçekleştirmektedirler.Tam otomatik halı yıkama makinalarında bu işlem makinanın bir aparatı sayesinde gerçekleştirilmektedir.
Halı yıkamacılıkta gerçek anlamda gelberi çekmek zor bir işlem olduğu için toz alma prosesini atlayarak, tozu alınmış bir halının yıkama kalitesine ulaşacak derecede, gerçekte gelberi yapan firma sayısı parmakla gösterilecek kadar azdır.Otomatik makinalardaki teknolojik gelişmeler, gelberi işlemini kolaylaştırmaya doğru ilerlemektedir.
Doğru temizlik maddesi seçimi
Halı yıkamacılıkta çok önemli proseslerden bir tanesi de doğru halı şampuanı seçimidir. Üstün kaliteye ulaşmak için olmazsa olmaz unsurlardan biri olan halı yıkama şampuanlarında bulunması gereken asgari özellikler sitemizin diğer bölümlerinde ayrıntılı olarak vurgulanmıştır.
Havuz veya direkt fırçalama
Ege bölgesinde halı yıkama firmalarınca yıllar önce terk edilen havuz sistemi, İstanbul ve Marmara bölgesinde halen kullanılan bir yöntemdir.
Hanımlarca halılarımız üst üste konularak yıkanıyor diyerek atıfta bulunulan ve eleştirilen bu yöntemin en büyük handikabı, birden fazla ve aynı haneye ait olmayan halıların aynı havuz içine alınarak bekletilmesidir.Bir çok uygulayıcı ise bu yöntemle kirlerin yumuşadığına inanmaktadır.
Konumuza çok önemli bir proses olan fırçalama evresi ile devam ediyoruz.
1-Sert zemin cila makinası ile fırçalama
Toz alma işleminden sonra yıkama alanına halılar serilerek, ıslatılır ve üzerlerine Era 111 halı şampuanı tatbik edilir.
(Sert zemin cila makinası bundan böyle manuel fırça makinası veya fırça makinası olarak adlandırılacaktır)
Fırça makinasının sert örülmüş fırçasının, halı üzerinde oval dönüşü ile halı yıkama proseslerinden fırçalama işlemi başlamış olur.
2-Otomatik halı yıkama makinaları ile fırçalama
Önemli ve daha doğrusu alternatif bir halı yıkama prosesi olarak değerlendirmemiz gereken endüstriyel halı yıkama makinaları ile fırçalama işlemi; yine içerisinde birden fazla fırça olan, sert zemin cila makinası, yani fırça makinasını, el ile birkaç defa dolaştırmanın fazla bir işçilik gerektirdiğine inanan; makina imalatçıları tarafından tasarlanmış otomatik makinalar ile yapılır.
Halı yıkamacılar için oldukça zor olan, gelberi işlemi, makinalara entegre edilmeye yeni yeni başlamıştır.
Gelberi - Durulama
İyice fırçalanan halılarda, iyice kabaran kir ve pisliklerin gelberi ile sürekli ileri yöne atılması sureti ile yapılan işleme gelberi çekme denir. Otomatik makinalarda gelberi aparatı bu işe yarar. Makina imalatçılarınca bu aparatın daha etkili hale getirilmesi gerekmektedir.
Bu işlem de; halı yıkama prosesleri arasında tanımlanan en önemli uygulamalardan biridir.
Bu işlemi yapan Makina ise iyi bir sisteme sahip olması, İnsan emeği ile yapılıyorsa; personelin fiziki olarak, kuvvetli insanlar olması şarttır.
Temiz su ile gelberi çekmeye veya makinaya çektirmeye devam edilerek, durulama işlemi de yapılır ve bu çok önemli proses de gerçekleştirilmiş olur.
Sıkma
Halı yıkama sıkmadan olmaz. Yine çok önemli bir proses olan sıkma işlemi halı sıkma makinaları aracılığı ile gerçekleştirilir. Yukarıda anlatılan halı yıkama evrelerinden geçerek, sıkma aşamasına gelen halı 1500 - 2000 devir hızında dönen halı sıkma makinasının kromdan yapılmış paslanmaz özellikteki, iç tamburuna yerleştirilerek makinaya start verilir ve sıkma işlemi gerçekleştirilir.
.jpg)
Asma
Halı sıkma makinasından çıkan halılar açılarak 22 ila 25 cm civarı aralıklı, asma demirlerine yerleştirilir. Halı yıkama atölyesinin üstü kapalı yanları hava sirkülâsyonuna uygun şekilde açık olan kısmında bulunması gereken bu asma demirlerine halılar içleri, yani basılan yerleri yüz yüze gelecek şekilde yerleştirme yapılır. Bu şekilde yıkama sonrası halı asmanın nedeni özenle yıkanmış halının çevredeki toz etkenlerine maruz kalmamasıdır.
Ayrıca bu demirler en azından galvaniz olursa; halılara pas vb maddeler bulaşmamış olur.
Toplama-kalite kontrol-hav alma-kokulama-ambalaj
Yıkandıktan sonra iyice kuruyan halılar, askılardan toplanıp kalite kontrol masası üzerine açılır. Yıkama sonrası üzerinde iplik kırıntısı, saç kılı vb. maddeler kalıp kalmadığına bakılır, eğer varsa alınır. İyi bir gelberi uygulanmışsa kalan havlar minimum düzeydedir.
.jpg)
